Podejmując próbę oceny rozwiązań Polskiego Ładu przedsiębiorcy zrzeszeni w Polskim Towarzystwie Gospodarczym zwracają uwagę, że wszystkie propozycje są tylko założeniami i dlatego przedsiębiorcy mają nadzieję, że będą one podlegały poważnym konsultacjom mającym na celu prawdziwe i realne wsparcie Polskich Rodzin oraz Polskich przedsiębiorstw w rozwoju i w dochodzeniu do dobrobytu.
Analizy i dyskusje wśród członków PTG uwidaczniają pogląd, że koszty realizacji pomysłów wynikających z Polskiego Ładu poniosą głównie osoby prowadzące działalność gospodarczą ale również wszyscy pracujący, których obciążenia podatkowo- zdrowotne w dłuższej perspektywie wzrosną.
Zmiana sposobu naliczania składki zdrowotnej dotyczy wszystkich ubezpieczonych. Brak odliczania jej od podatku dochodowego powoduje, że wszystkie grupy zawodowe, niezależnie od sposobu świadczenia pracy, czy też prowadzenia działalności zapłacą zdecydowanie wyższą składkę zdrowotną, która jest świadczeniem publicznym. Zwiększona inflacja, a za tym wzrost wynagrodzeń przy zachowaniu kwoty wolnej, nawet wyższej niż dotychczasowa, nie odliczanej od podatku dochodowego spowoduje, że nowy sposób naliczania składki odczują wszyscy pracujący.
Mówienie jednocześnie o podniesieniu kwoty wolnej od podatku oraz wyższym progu podatkowym jako instrumentach zwiększających dochody Polaków, bez jednoczesnego jasnego wytłumaczenia mechanizmów obciążających powoduje u większości Polaków brak zrozumienia całości procesu i nie ma charakteru budowania zaufania społecznego.
Popieramy działania, które służą budowaniu zamożności Polaków takie jak: gwarantowanie przez Państwo do 100 tys. zł wkładu własnego dla biorących kredyt lub dofinansowanie dla osób korzystających z mieszkalnictwa społecznego szczególnie dla rodzin wielodzietnych, a także pomoc
w spłacie kredytu, realizacja budynków jednorodzinnych o powierzchni zabudowy do 70 m2 bez pozwolenia, kierownika, i książki budowy, czy podwyższenie emerytur i rent o wysokość podatku do poziomu 2500 zł. Są to rozwiązania, które naszym zdaniem poprawią jakość życia Polaków, a także pomogą w zbudowaniu własności, zwłaszcza w przypadku młodych rodzin.
Zdecydowanie należy popierać wszelkie propozycje skutkujące ułatwianiem wszystkim chętnym osiągnięcie jak najszybszej samodzielności ekonomicznej, w tym – jak pokazują doświadczenia pandemii – własnego, wolnego od obciążeń hipotecznych domu, wystarczającego rodzinie do wygodnego funkcjonowania nawet w warunkach kwarantanny oraz zasobów oszczędności będących buforem dla jej przetrwania przez rok. Dopiero spełnianie powyższych kryteriów, czyli posiadanie własnego, spłaconego domu o odpowiedniej wielkości oraz dysponowanie oszczędnościami lub równoważnym dostępem do pieniądza kredytowego w wysokości pozwalającej całej rodzinie na przetrwanie roku, jest warunkiem granicznym do elementarnego uznania przynależności do niższej klasy średniej.
Należy natomiast zwrócić uwagę na fakt, iż głównym źródłem finansowania zaprezentowanych projektów mają być prywatni przedsiębiorcy, czyli grupa zawodowa najbardziej dotknięta negatywnymi skutkami Covid-19. O ile idea solidaryzmu i wspierania najmniej zamożnych obywateli jest wartościowa, o tyle ustalanie zasad tego wsparcia bez zaangażowania grupy zawodowej, która ma być głównym źródłem jego finansowania jest naszym zdaniem niesprawiedliwa.
Rozwiązanie 1:
Warto przyjrzeć się rozwiązaniu czeskiemu wprowadzonemu w tym roku, gdzie rząd zaproponował podatek zryczałtowany aktualizowany co roku jako bieżąca kwota minimalnej składki na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne. Miesięczna płatność w ramach podatku ryczałtowego w 2021 roku wynosi 5469 CZK (ok. 937 zł). Kwota obejmuje: składkę ubezpieczenia zdrowotnego – 2393 CZK (ok. 410 zł), składkę ubezpieczenia socjalno-emerytalnego – 2979 CZK (ok. 510 zł) i podatek dochodowy – 100 CZK (ok. 17 zł). Powyższe składki są przekazywane przez US odpowiednim instytucjom. Dodatkowymi korzyściami ryczałtowej formy rozliczeń działalności gospodarczej w Czechach są: brak obowiązku prowadzenia rachunkowości, jeden przelew zamiast trzech obowiązkowych składek, brak obowiązku rocznego rozliczenia podatku dochodowego i obowiązkowego ubezpieczenia z tytułu jednoosobowej działalności gospodarczej.
Rozwiązanie 2:
W programie Polskiego Ładu zapomniano o kilku ważnych kwestiach. Pierwszą z nich jest grupa wysokiej klasy polskich fachowców, których zaproponowane zmiany dotkną najbardziej, ponieważ większość z nich pracuje w ramach jednoosobowych działalności gospodarczych. Jeżeli utrzymany zostanie 19% podatek liniowy przedsiębiorcy Ci zapłacą dodatkowo 9% składki zdrowotnej. Jeśli natomiast 19% podatek liniowy nie zostanie utrzymany zapłacą oni odpowiednio 28% i 41% wg. skali. Kwota do 120 tys. będzie obciążona podatkiem 28%, środki zarobione powyżej – 41%. Uwzględniając, że dochody z działalności gospodarczej z przychodów powyżej 200.000 PLN są obłożone podatkiem VAT, dla specjalistów świadczących wysokiej klasy usługi suma obciążenia proponowana w ramach Polskiego Ładu przekroczy w ich wypadku praktycznie 50% przychodu brutto, w tym podatek VAT.
Już kilka dni po ogłoszeniu Polskiego Ładu ze środowiska polskich specjalistów pojawiły się głosy, że będą zmuszeni do zmiany rezydencji podatkowej. Jest to wyraźny znak dla rządzących pokazujący, że przedsiębiorcy nadmiernie obciążeni podatkiem będą szukać optymalizacji. W konsekwencji Państwo nie wiele zyska, natomiast dużo straci: po pierwsze finansowo, po drugie pozbędzie się w ten sposób wielu wybitnych specjalistów, których wartość jest niewspółmierna do pozyskanych tą drogą wpływów do budżetu.
Rząd powinien zastanowić się nad obniżeniem wysokości proponowanej składki zdrowotnej od jednoosobowej działalności gospodarczej z 9 do 5%. Obecnie składka ta wynosi 381,81 zł i liczona jest od 75% przeciętnego wynagrodzenia. Natomiast 7,75% podstawy składki zdrowotnej – 328,78 zł miesięcznie (3945,36 zł rocznie) można odliczyć od podatku. Po wprowadzeniu zmian zaproponowanych przez rząd nie będzie możliwości odjęcia 7,75% podstawy składki zdrowotnej od podatku, a nowa składka liczona będzie proporcjonalnie od dochodu. Samo zniesienie przywileju odejmowania części składki zdrowotnej od podatku oceniamy pozytywnie. Trudno planować zwiększanie nakładów na służbę zdrowia i zwiększenie transparentności jej finansowania, w sytuacji gdy podatnicy zwolnieni są z jej opłacania aż w 88%. Natomiast uzależnienie składki zdrowotnej dla jednoosobowych działalności gospodarczych o wyższych dochodach od wysokości dochodu spowoduje dla tej grupy nieproporcjonalnie wysoki wzrost obciążeń podatkowych, co należy ocenić jednoznacznie negatywnie.
Polskie Towarzystwo Gospodarcze proponuje rozwiązania kompromisowe, które mogą pogodzić postulaty rządu, a także oczekiwania przedsiębiorców. Zwiększenie obciążeń podatkowych z roku na rok o ponad 9% (plus 3945,36 zł) jest zdecydowanie za wysokie. Należy je zmniejszyć i wprowadzić stopniowo. Proponujemy pięcioletni okres przejściowy, który pozwoli przedsiębiorcom w łagodniejszy sposób przyjąć wprowadzane zmiany, a także się do nich przygotować. Przykładowo: w 1 roku obowiązywania Polskiego Ładu składka zdrowotna mogłaby wynosić 1%, w drugim 2%, w trzecim 3%, by po 5 latach osiągnąć poziom 5%. To odroczenie zmian rozłoży w czasie ponoszenie kosztów, a tym samym pozwoli przedsiębiorcom sukcesywnie podnosić ceny usług aby w ten sposób zrekompensować sobie wyższe koszty działalności. Ponadto, w celu zredukowania negatywnych skutków wprowadzanych zmian rząd powinien zaproponować pakiet uwalniający jednoosobowe działalności gospodarcze od niepotrzebnych ograniczeń i obowiązków sprawozdawczych.
Rozwiązanie 3:
Kolejną kwestią na którą należy zwrócić uwagę to grupy podatkowo uprzywilejowane w Polsce. Należą do nich m.in.: międzynarodowe korporacje, banki zagraniczne czy wielkie sieci handlowe. Korzystają one z możliwości zwolnień rozwijając się tym samym kosztem tych, którzy płacą podatki. Polski Ład nie reguluje w żaden sposób tej sytuacji. Jeśli państwo chce wyrównać system podatkowy to należy to zrobić w sposób równomierny, a zatem powinien on dotyczyć wszystkich podmiotów, które ten podatek powinny zapłacić.
Akceptując sformułowane w programie Polskiego Ładu zasady solidaryzmu społecznego oraz zaproponowane formy ich realizacji jako Polskie Towarzystwo Gospodarcze zwracamy uwagę, że warunkiem powodzenia tego planu jest uruchomienie procesów szybkiego rozwoju gospodarczego. Dlatego oczekujemy uzupełnienia planowanych aktów normatywnych wprowadzających Polski Ład
o przepisy uwalniające swobodę prowadzenia działalności gospodarczej, a także liczymy, iż rząd uwzględnieni w programie propozycje złożone przez przedsiębiorców oraz zaplanuje optymalny czas konsultacji planowanych projektów ustaw, aby móc podjąć merytoryczną dyskusję nad proponowanymi zmianami i zarekomendować najlepsze z punktu widzenia polskiego społeczeństwa i polskiej gospodarki rozwiązania.