Polskie Towarzystwo Gospodarcze dnia 5 lutego 2021 roku przesłało do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pismo, w którym zaproponował kilka zmian w procedowanym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, dotyczących branży farmaceutycznej i platform internetowych. Poniżej przedstawiamy skrótowy opis zaproponowanych rozwiązań.

Branża farmaceutyczna

Zgodnie z aktualnym stanem prawnym badanie zaistnienia przepisów „koncentracyjnych” określonych w art. 99 ust. 3 pkt 2-3 oraz ust. 3a pkt 2-3 należy do kompetencji organów Inspekcji Farmaceutycznej: Wojewódzkich Inspektorów Farmaceutycznych oraz Głównego Inspektora Farmaceutycznego. Mając na względzie fakt, że zgodnie z polskim porządkiem prawnym organem właściwym do badania spraw z zakresu ochrony konkurencji i badania poziomu koncentracji na rynku jest Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zdecydowanie bardziej zasadne byłoby przekazanie określonych w ustawie – Prawo farmaceutyczne kompetencji związanych z badaniem poziomu koncentracji i powiązań kapitałowych Prezesowi UOKiK. W związku z tym postulujemy wprowadzenie do przepisów ustawy – Prawo farmaceutyczne obowiązku, by w ramach postępowań o udzielenie zezwolenia Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny nie badał kwestii spełniania przez wnioskodawcę przesłanek koncentracyjnych, ale występował o wiążącą opinię w tym zakresie do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Dodatkowo proponujemy wprowadzenie przepisów przejściowych, które umożliwią podmiotom, wobec których toczą się już w organach Inspekcji Farmaceutycznej postępowania obejmujące swoim zakresem ww. przypadki, zwrócenie się do Prezesa UOKiK o wydanie wiążącej opinii w przedmiocie istnienia okoliczności, o których mowa w art. 99 ust. 3 pkt 2-3 oraz ust. 3a pkt 2-3 ustawy – Prawo farmaceutyczne.

Platformy internetowe

• Platformy handlu elektronicznego działają w trzech modelach sprzedażowych.
• Pierwszym z nich jest model polegający na pośredniczeniu w sprzedaży produktów przez niezależnych przedsiębiorców korzystających z infrastruktury platformy. Przedsiębiorca, będący właścicielem platformy, nie prowadzi sprzedaży własnych towarów, ale ułatwia zawieranie umów pomiędzy użytkownikami platformy.
• Drugi model jest oparty o prowadzenie własnej działalności sprzedażowej poprzez interfejs internetowy, aplikację lub inną platformę.
• Model mieszany zawiera w sobie te dwa modele, w ramach których sprzedaż na platformie prowadzą zarówno niezależni przedsiębiorcy, jak również właściciel platformy.
• Model mieszany może być uzasadnioną praktyką biznesową i sam w sobie nie budzi wątpliwości. Jednocześnie przy znacznej skali działalności podmiotu będącego właścicielem platformy model ten może budzić wątpliwości z punktu widzenia zgodności z prawem konkurencji. Coraz częściej identyfikowane są antykonkurencyjne praktyki globalnych platform, znacząco osłabiające małe i średnie przedsiębiorstwa. Wynikają one przede wszystkim z mechanizmu konkurowania platformy z korzystającymi z niej przedsiębiorcami.
• Jednocześnie proponowane przepisy stanowią działanie prewencyjne, mające na celu powstrzymanie rozwoju szkodliwych dla małego biznesu praktyk zauważalnych w modelu mieszanym, zanim osiągnie on poziom taki, jak w innych krajach europejskich i w USA. Jest to kontynuacja wzmacniania małych i średnich przedsiębiorców, która została zainicjowana przez Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1150 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie propagowania sprawiedliwości i przejrzystości dla użytkowników biznesowych korzystających z usług pośrednictwa internetowego („Rozporządzenie P2B”).
• Problem funkcjonowania opisanego modelu mieszanego staje się coraz bardziej zauważalny w trakcie pandemii COVID-19 – wielu sprzedawców jest zmuszonych do sprzedawania swoich produktów online, a nie posiada własnej infrastruktury lub jest ona dla nich zbyt kosztowna. Mniejsze podmioty są wtedy zmuszone do korzystania z platform e-commerce w modelu mieszanym, które zapewniają duży dostęp do bazy klientów.
• Konieczne jest więc zapewnienie małym i średnim przedsiębiorcom takich warunków sprzedażowych, by prowadzenie działalności za pośrednictwem większego, podmiotu e-commerce odbywało się w warunkach równej konkurencji bez zagrożenia dla interesów niezależnych przedsiębiorców.
• Załączony projekt przepisów zakłada zakaz prowadzenia własnej działalności sprzedażowej dla dużych platform handlu elektronicznego jako działalności konkurencyjnej wobec sprzedaży prowadzonej samodzielnie przez korzystających z platformy niezależnych przedsiębiorców, czyli stosowania modelu mieszanego, poprzez uznanie go za praktykę ograniczającą konkurencję.
• Proponowane rozwiązanie legislacyjne mogłoby wesprzeć organy antymonopolowe w rozstrzyganiu wątpliwości na temat szkodliwych praktyk, które stosowane są przez duże platformy handlu elektronicznego działające w modelu mieszanym.