Warszawa, 7 października 2020 r.

Szanowny Panie Ministrze,

W imieniu przedsiębiorców zrzeszonych w Polskim Towarzystwie Gospodarczym z branż: drobiarskiej, produkcji wołowiny i branży rolniczej apeluję do Pana Ministra  o zaprzestanie działań, które doprowadzą do upadku polskiej branży mięsnej, w tym producentów drobiu, wołowiny, hodowców a także rolników oraz o przyjęcie zmian w  projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt oraz niektórych innych ustaw zmieniających, które dołączam jako załącznik do niniejszego pisma.

Nowelizacja ustawy o ochronie zwierząt wiąże się z szeregiem negatywnych skutków, których konsekwencje odczują nie tylko producenci, ale także konsumenci:

• Utrata pracy przez nawet 50% osób zatrudnionych w branży mięsnej.
• Znaczący wzrost cen mięsa odczuwalny dla konsumentów.
• Zmniejszenie zapotrzebowania ze strony zakładów ubojowych odbije się negatywnie nie tylko na producentach żywca drobiowego, ale także na producentach jaj wylęgowych, zakładach wylęgu drobiu i innych tzw. satelitarnych dla drobiarstwa gałęziach produkcji rolnej.
• Zmniejszenie rynku paszowego, poprzez zmniejszenie zapotrzebowania w konsekwencji skurczenia sektora produkcji mięsnej. Uderzy to we wszystkich producentów zbóż.
• Wypowiadanie umów kredytowych przez banki w stosunku do podmiotów, które utraciły kontrakty będące źródłem spłaty zobowiązań.
• Wzrost kosztów operacyjnych firm drobiarskich w konsekwencji wprowadzenia zakazu hodowli zwierząt futerkowych – konieczność utylizacji odpadów produkcyjnych w spalarniach.
• Kryzys jednego z najdynamiczniej rozwijających się sektorów polskiej gospodarki.

Branża drobiarska w liczbach w 2019 r.

W Polsce mamy 166 ubojni, 951 przetwórni, 220 wylęgarni, 22 tys. ferm. Jako Kraj wyprodukowaliśmy w 2019 r. 3,95 mln ton żywca drobiowego. Branża drobiarska zatrudnia 65 tys. Pracowników. Do 2023 r. przewidywany wzrost zatrudnienia to 23 tys. osób. Przychody branży to 25 mld zł, w tym 12,8 mld z eksportu

Branża produkcji wołowiny w liczbach w 2019 r.

W Polsce mamy 301 ubojni, 804 przetwórnie, 350 tys. gospodarstw rolnych. Wyprodukowaliśmy 1,1 mld ton żywca wołowego. Przychody branży to ponad 8,3 mld zł, w tym z eksportu 6,2

Fakty w liczbach

• 6,7 mld PLN – tyle wynosi wartość polskiego polskiego eksportu drobiu i wołowiny z uboju religijnego
• 30% – udział mięsa halal i koszer w eksporcie wołowiny
• 0,6 mln – tyle sztuk bydła rocznie ubijanych jest w systemach religijnych
• 40% – udział mięsa halal i koszer  w eksporcie drobiu
• 1/5 ptactwa ubijana jest systemach religijnych

1 MLD PLN
TYLE POLSKI SEKTOR DROBIARSKI BĘDZIE MUSIAŁ ZAPŁACIĆ ZA UTYLIZACJĘ PO LIKWIDACJI FERM ZWIERZĄT FUTERKOWYCH

Fakty nt. uboju religijnego

• Ubój religijny jest jedną z metod uboju dopuszczonych na terenie Unii Europejskiej
  i jest praktykowany w większości krajów wspólnoty.
• Spełnia wymogi rozporządzenia Rady (WE) 1099/2009 z dnia 24 września 2009 r.
  w sprawie ochrony zwierząt podczas ich uśmiercania, którego głównym celem jest
  zapewnienie ochrony i dobrostanu zwierząt podczas uboju.
• Rozporządzenie to dopuszcza ubój religijny wykonywany z poszanowaniem zwierząt wg zasad i reguł opisanych w prawie religijnym.
• Badania naukowe prowadzone w zakresie zachowania zwierząt w czasie uboju religijnego prowadzone były m.in. przez prof. Wilhelma Schulze z Uniwersytetu
  w Hanowerze.
• W czasie eksperymentu rejestrował on funkcje mózgu i serca za pomocą
  elektroencefalografu (EEG) i elektrokardiografu (EKG). Uzyskano następujące wyniki:
  przez pierwsze 3 sekundy po uboju halal wykres EEG nie różnił się od wykonanego przed ubojem, co wskazywało, że zwierzę nie odczuwało bólu podczas cięcia
  i natychmiast po nim. W czasie kolejnych 3 sekund EEG wskazywał na stan głębokiej nieświadomości, co wiązało się z utratą dużej ilości krwi. Po upływie 6 kolejnych sekund EEG wykazywał poziom zerowy, co świadczyło o całkowitym braku odczuwania bólu.
  • Badania potwierdziły, że ubój zwierząt metodą halal jest metodą najmniej bolesną dla zwierzęcia.

Aktualnie w Polsce co piąta sztuka drobiu ubijana jest w systemie halal. Wprowadzenie zakazu takiego uboju doprowadzi do upadku branży mięsnej, w której obecnie jesteśmy liderem w Europie i na świecie.

Panie Ministrze,

Apeluję do Pana o uratowanie polskiego rolnictwa, branży drobiarskiej oraz produkcji wołowiny i niewprowadzanie szkodliwych rozwiązań w drodze ustawy. Dlatego też przekazuję uwagi do projektu ustawy Polskiego Towarzystwa Gospodarczego z prośbą o ich przyjęcie.

Tomasz Janik
Prezes  Polskiego Towarzystwa Gospodarczego

Uwagi do projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt oraz niektórych innych ustaw (dalej jako: ustawa zmieniająca)

Art. 1 ustawy zmieniającej – uwagi

Zmiana art. 7 ust. 3 ustawy o ochronie zwierząt – proponowana zmiana

„3. W przypadkach niecierpiących zwłoki, gdy dalsze pozostawanie zwierzęcia u dotychczasowego właściciela lub opiekuna zagraża jego życiu lub zdrowiu, policja, strażnik gminy, lub upoważniony przedstawiciel  organizacji pozarządowej wpisanej na listę, o której mowa w art. 34e ust. 1, w asyście policjanta, strażnika gminnego lub lekarza weterynarii, odbiera mu zwierzę, zawiadamiając o tym niezwłocznie wójta (burmistrza, prezydenta miasta), w celu podjęcia decyzji w przedmiocie odebrania zwierzęcia. W razie stwierdzenia przez policjanta, strażnika gminnego lub lekarza weterynarii braku zagrożenia życia lub zdrowia zwierzęcia, odstępuje się od odebrania zwierzęcia.”

Lekarz weterynarii nie działa jako organ administracji publicznej, w przepisie nie ma mowy bowiem o  funkcjonariuszach Inspekcji Weterynaryjnej, tym samy nie ma możliwości podejmowania decyzji o odstąpieniu odebrania zwierzęcia. Tym bardziej, że w tym zakresie uprawnienie to zostało już przyznane   wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta),który w przypadku braku podstaw do odebrania zwierzęcia powinien wydać decyzję o umorzeniu postępowania.

Przepis powinien nakładać na organ termin wydania ww. decyzji.

Zmiana – dodanie art. 7 ust. 3a ustawy o ochronie zwierząt

W mojej ocenie przepis nie powinien zostać wprowadzony do ustawy z następujących przyczyn:

• Regulacja prowadzi do zrównania uprawnień podmiotu prywatnego z uprawnieniami organów publicznych. z tą różnicą, że działania organów administracyjnych objęte są szczególnym reżimem prawnym (m.in. ustawą z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej), a także działający w ich imieniu funkcjonariusze mogą ponosić odpowiedzialność na zasadach przewidzianych m.in. w ustawie z dnia 20 stycznia 2011 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa.
• Brak mechanizmów kontroli nad prawidłowością wykonywania uprawnień nadanych ustawą zmieniającą wybranym organizacjom pozarządowym.
• Przepis w brzmieniu zaproponowany stoi w sprzeczności z art. 304 k.p.k. oraz art. 26 k.k.
• Przepis narusza art. 8 – Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności
• Przepis narusza art. 21 Konstytucji

Zmiana art. 7 ust. 4 o ochronie zwierząt

Przepis nie określa na jakiej podstawie i w jakiej formie (decyzji administracyjnej? wyroku sądu? wydanej przez jaki organ?) nałożony zostaje na organizację pozarządową obowiązek zwrotu kosztów. Jednocześnie w przypadku o którym mowa w art. 7 ust. 3a w proponowanym brzmieniu, organizacja pozarządowa nie bierze udziału w interwencji, zatem w jaki sposób ustalana będzie organizacja pozarządowa, która poniesie koszty nieuzasadnionej interwencji. Z projektu nie wynika,  jaki organ/instytucja w jakiej formie stwierdza brak zasadności interwencji.

Zmiany – dodanie art. 12 ust. 4c ustawy o ochronie zwierząt

Proponowana zamiana jest niespójna ze nową definicją zwierząt futerkowych wynikającą ze zmiany art. 2 ust. 2 pkt 3 ustawy o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich.

Niejasność powstaje co do znaczenia pojęcia „cele komercyjne” vs. pojęcie „utrzymywanych w celu produkcji surowca dla przemysłu mięsnego i włókienniczego”.

Ponadto przepis w mojej ocenie narusza art. 22 Konstytucji. Nie zbadano w sposób wnikliwy oddziaływania proponowanych rozwiązań ustawowych, m.in. na rynek finansowy, rynek towarów i usług oraz na rynek pracy.

Zmiana – dodanie art. 34 ust. 3a  i 3b ustawy o ochronie zwierząt

Przepis powinien posługiwać się pojęciem „kościoły i inne związki wyznaniowe” zamiast jedynie pojęciem  „związków wyznaniowych”

W zakresie w jakim Minister właściwy do spraw rolnictwa będzie decydować o maksymalnych potrzebach związków wyznaniowych na mięso z uboju bez ogłuszania, przepis narusza art. 53 Konstytucji.

Przepis nie zakazuje sprowadzania mięsa z uboju rytualnego na potrzeby zakładów przetwórczych w Polsce. Skutkiem wprowadzenia przepisu będzie konieczność importu mięsa z uboju rytualnego z innych państw członkowski na potrzeby przemysłu przetwórczego.

Zmiana – dodanie rozdziału 10b (Rada ds. zwierząt) do ustawy o ochronie zwierząt

Przepis powinien zostać zmieniony przede wszystkim w zakresie ministra, którego organ doradczy stanowi Rada. Wprowadzona zmiana jest nie spójna z Rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Spraw Wewnętrznych i  Administracji.

Zmiana – dodanie rozdziału 10d (Przepisy proceduralne) do ustawy o ochronie zwierząt

Przepisy proceduralne powinny być wprowadzone zmianą odpowiednich aktów prawnych regulujących przepisy proceduralne tj. Kodeks podstępowania administracyjnego i ustawę o postępowaniu przez sądami administracyjnymi.

Postulowana zmiana nie jest konieczna. Kwestia udziału organizacji społecznych uregulowana jest już w art. 31 kpa.

Możliwości wniesienia skargi do sądu administracyjnego przez organizację społeczną uregulowana jest natomiast w art. 50 ppsa.

Z przepisu w zaproponowanym brzmieniu nie wynika w jakim terminie skarga mogłaby być wniesiona, jeśli GLW lub organizacja nie była wcześniej stroną postepowania. Ponownie organizacji pozarządowej nadaje się uprawnienia zastrzeżone wyłącznie dla organów państwowych takich jak Prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka.

Dopuszczalnym byłoby wprowadzenie uprawnienia wniesienia skargi do WSA, ale wyłącznie przez GLW, przykładowo:

Na prawomocne orzeczenie w sprawach dotyczących ochrony zwierząt, kończące postępowanie w sprawie, a rażąco naruszające prawo, Główny Lekarz Weterynarii może wnieść skargę do sądu administracyjnego w terminie 6 miesięcy od dnia doręczenia stronie orzeczenia.

Art. 2 ustawy zmieniającej

Postulowana zmiana mając na celu dodanie nowego Tytułu do Kodeksu postępowania cywilnego i wprowadzenie art. 63^4a kpc w zaproponowanym brzmieniu godzi w podstawową dla procesu cywilnego zasadę dyspozycyjności.

Zaproponowane rozwiązanie jest nieprecyzyjne, z następujących powodów:

• Z literalnego brzmienia przepisów nie wynika na czyją rzecz postępowanie zainicjowane w sposób nim przewidziany miałoby się toczyć (oczywistym jest przecież fakt, że zwierzę nie ma legitymacji czynnej w procesie). Tym samym, brak odpowiedzi kto miałby być stroną powodową?
• Z uzasadnienia projektu ustawy wynika, że nadane organizacjom uprawnienia mijają na celu wytaczanie powództwa o ustalenie nieważności czynności prawnej. Nadanie takich uprawnień organizacjom pozarządowym wymienionym w proponowanym art. 63^4a kpc, bez uzyskania zgody podmiotu na rzecz, którego postępowanie takie miałoby być wszczęte przyznaje organizacjom pozarządowym status procesowy podobny do prokuratora i stanowi istotne odstępstwo od podstawowej dla procesu cywilnego zasady dyspozycyjności, nieuzasadnione żadnymi względami celowościowymi ani też dobrem osób, których rozstrzygnięcie sprawy bezpośrednio miałoby dotyczyć.
• Jednocześnie z treści art. 63^4a kpc nie wynika czy w zakresie objętym tym przepisem do organizacji pozarządowych stosuje się odpowiednio przepisy o prokuratorze (per analogiem do art. 63²  i art. 63⁴ kpc) czy do organizacji społecznych (art. 61 kpc). Podobna niejasność ma miejsce odnośnie uprawnień Głównego Lekarza Weterynarii czy uzyskuje on odpowiednio uprawnienia prokuratora w postępowaniu.
• Na marginesie wskazać należy, że przepisy kodeksu postępowania cywilnego regulują już zasady udziału organizacji społecznych w procesie cywilnym (art. 61 kpc).

Art. 4 ustawy zmieniającej

Skutkiem zaproponowanej zmiany będzie rozszerzenie katalogu podmioty wykonujące uprawnienia pokrzywdzonego, co w zakresie przyznania uprawnień Głównemu Lekarzowi Weterynarii jest rozwiązaniem akceptowalnym (analogicznie do uprawnień Organów Inspekcji Pracy). W zakresie natomiast przyznania takich uprawnień organizacjom pozarządowym, stanowi ono powonienie zrównanie uprawnień podmiotu prywatnego z uprawnieniami organów publicznych

Zasady udziału organizacji społecznych zostały już uregulowane w KPK w art. 90.

Art. 8 ustawy zmieniającej  – zmiana art. 2 ust. 2 pkt 3 ustawy o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich

Zmiana art. 2 ust. 2 pkt 3 ustawy o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich w zakresie usunięcia słowa „futrzarskiego” po słowie „przemysłu” jest niespójna ze zmianą wprowadzoną w zmianą art. 12 ust. 4 c ustawy o ochronie zwierząt w zakresie hodowli królików oraz zakazu hodowli w „celach komercyjnych” zwierząt futerkowych.

Brakuje również słów „zwierzęta futerkowe –” w definicji.

Powstaje pytanie czy produkcja surowca dla przemysłu mięsnego i włókienniczego – nie jest celem komercyjnym, o którym mowa we wprowadzonym w ww. art. 12 ust. 4 c zakazie?

Proponowana zmiana na czerwono.

„3) zwierzęta futerkowe – lisa pospolitego (Vulpes vulpes), lisa polarnego (Alopex lagopus), norkę amerykańską (Mustela vison), tchórza (Mustela putorius), jenota (Nyctereutes procyonoides), nutrię (Myocastor coypus), szynszylę (Chinchilla lanigera) i królika (Oryctolagus cuniculus), utrzymywanych w celu produkcji surowca dla przemysłu mięsnego i włókienniczego;”.

Art. 13 ustawy zmieniającej

Propozycja zmiany na czerwono:

Art. 13. Podmiotom wykonującym w dniu wejścia w życie przepisu art. 34 ust. 3a ustawy zmienianej w art. 1 działalność gospodarczą w zakresie uboju zwierząt dokonywanego w szczególny sposób przewidziany przez obrządki religijne związków wyznaniowych i przetwórstwa mięsa pochodzącego z takiego uboju, przysługuje rekompensata z budżetu państwa z tytułu ograniczenia lub zaprzestania tej działalności w związku z wejściem w życie przepisu art. 34 ust. 3a ustawy zmienianej w art. 1.

Ustawa nie określa:

• trybu wypłaty rekompensaty (czy ma być ona wypłacana na wniosek,)
• organu odpowiedzianego za wypłatę
• formy przyznania rekompensaty oraz trybu odwoławczego od decyzji o przyznaniu
• sposobu i zasad wyliczania rekompensaty (za jaki okres ma zostać wyliczona?)
• terminu na rozpatrzenie wniosku

Brak uszczegółowienia art. 13 w ww. zakresie spowoduje, że będzie to przepis niewykonalny.

Ogólne zasady w sprawie przyznawania rekompensat, w tym tryb i wskazanie organu odpowiedzialnego powinny być uregulowane w ustawie, szczegóły mogą być uregulowane rozporządzeniem Ministra do spraw rolnictwa.

Art. 17 ustawy zmieniającej – vacatio legis – powinno zostać wydłużone min. 5 lata.